Scenariusz zajęć z okazji Dnia Wieloryba

Zanieczyszczenie oceanów oraz zmiany klimatyczne są obecnie najpoważniejszymi zagrożeniami dla największych ssaków na Ziemi jakimi są wieloryby. Z okazji ich święta, które w tym roku obchodzimy 15 lutego, publikujemy scenariusz zajęć dla klas 4-6 szkół podstawowych przygotowany przez Partnera akcji Zbieraj Baterie i Telefony! – firmę T-Mobile.

Wieloryby to największe na Ziemi ssaki morskie, które mogą osiągać nawet 30 m długości i ważyć około 200 ton! Według badaczy wieloryby odgrywają ważną rolę w wychwytywaniu dwutlenku węgla i łagodzeniu zmian klimatu. Niestety wskutek działalności człowieka na przestrzeni ostatnich 200 lat populacja wielorybów została zdziesiątkowana, zmniejszając się z 5 do 1,5 mln osobników.

Pochłanianie dwutlenku węgla

Podobnie jak drzewa w lasach deszczowych, wieloryby potrafią pochłaniać i przechowywać w swoim ciele dwutlenek węgla niemal przez całe swoje życie (średnia długość życia wielorybów wynosi 70 lat, chociaż niektóre gatunki, np. wieloryb grenlandzki może przeżyć nawet około 260 lat). Gdy umierają, ich ciała opadają na dno morskie razem z uwięzionym w nich dwutlenkiem węgla.

Według Międzynarodowego Funduszu Walutowego, który w 2019 roku przedstawił raport na temat roli wielorybów w poprawianiu kondycji oceanów i walki ze zmianami klimatycznymi, każdy, duży wieloryb może pochłaniać około 33 tony dwutlenku węgla w ciągu swojego życia (dla porównania drzewo pochłania średnio 22 kg CO₂ rocznie).

Fitoplankton a odchody wielorybów

Dodatkowo obecność wielorybów pozwala przenosić z dna mórz i oceanów niezbędne do rozwoju fitoplanktonu składniki odżywcze. Proces ten odbywa się w momencie, gdy wieloryby (jako ssaki) muszą wynurzać się na powierzchnię wody, aby zaczerpnąć powietrza. Jednocześnie w tym czasie wydalają kał i mocz, które zawierają pobrane z głębin morskich – azot, fosfor i żelazo. Składniki te są niezbędne do wzrostu fitoplanktonu, który z kolei odpowiedzialny jest za wychwytywanie około 37 miliardów ton dwutlenku węgla (tyle samo, ile pobiera 1,7 biliona drzew) oraz dostarczanie około 50-85% tlenu do atmosfery.

Zagrożenia dla wielorybów

Wśród największych zagrożeń dla przetrwania wielorybów wymienia się zanieczyszczenie mórz i oceanów oraz zmiany klimatyczne. Niestety każdego roku umiera ponad 300 000 wielorybów z powodu uwikłania w porzucone sieci rybackie. Śmiertelnym zagrożeniem są również mylone z pożywieniem plastikowe odpady, których ilość w morzach szacuje się na około 150 mln ton. Według niektórych prognoz do 2050 roku w oceanach znajdzie się wagowo więcej plastiku niż ryb.

Scenariusz zajęć

Z okazji Dnia Wieloryba, który przypada w tym roku 15 lutego, z przyjemnością udostępniamy atrakcyjny scenariusz zajęć dla klas 4-6 oraz film edukacyjny na temat tych ciekawych i niezbędnych dla naszej Planety zwierząt morskich.

Materiały zostały przygotowane przez firmę T-Mobile, która jest Partnerem naszego projektu edukacyjnego Zbieraj Baterie i Telefony!, realizowanego w ramach ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej Włącz Eco Wyobraźnię.

• Do pobrania: Scenariusz zajęć dla klas 4-6 pt.: Dzień Wieloryba.

Źródło:

1. Whales and Carbon Sequestration: Can Whales Store Carbon?, https://www.fisheries.noaa.gov/feature-story/whales-and-carbon-sequestration-can-whales-store-carbon (dostęp: 13.02.2025 r.)
2. Zagrożone wyginięciem wieloryby pomagają w walce z globalnym ociepleniem, https://www.gospodarkamorska.pl/wieloryby-ochladzaja-klimat-55484 (dostęp: 13.02.2025 r.)
3. Chami R., Cosimano T., Fullenkamp C., Oztosun S., Nature’s solution to climate change. A strategy to protect whales can limit greenhouse gases and global Warming, https://www.imf.org/en/Publications/fandd/issues/2019/12/natures-solution-to-climate-change-chami, December 2019 (dostęp: 13.02.2025 r.).
4. Poznaj największe zwierzęta świata, WWF, https://www.wwf.pl/aktualnosci/poznaj-najwieksze-zwierzeta-swiata (dostęp: 13.02.2025 r.)
5. Plastik w oceanach: fakty, skutki oraz nowe przepisy UE, https://www.europarl.europa.eu/topics/pl/article/20181005STO15110/plastik-w-oceanach-fakty-skutki-oraz-nowe-przepisy-ue (dostęp: 13.02.2025 r.).
6. Whales and Dolphins, https://ocean.si.edu/ocean-life/marine-mammals/whales (dostęp: 13.02.2025 r.)