Co zrobić z opakowaniem po środkach ochrony roślin?

Korzystając ze środków ochrony roślin należy wiedzieć nie tylko w jaki sposób prawidłowo je stosować, ale również jak pozbywać się powstających z nich odpadów. Toksyczna zawartość niektórych preparatów sprawia, że powstające po nich puste opakowania należą do grupy odpadów niebezpiecznych.

Środki ochrony roślin to substancje lub ich mieszaniny oraz żywe organizmy¹, które wykorzystuje się m.in. w celu ochrony roślin przed szkodliwymi organizmami, wpływania na ich procesy życiowe (np. poprzez regulatory wzrostu) oraz niszczenia roślin niepożądanych dla danej uprawy².

W zależności od tego przed jaką grupą szkodników mają chronić, środkami ochrony roślin są m.in.:

• herbicydy - środki chwastobójcze,
• fungicydy – preparaty do zwalczania grzybów patogenicznych,
• insektycydy – środki zwalczające szkodniki (warto jednak wiedzieć, że środki te mogą wykazywać małą selektywność wobec organizmów pożytecznych!)³.

Stosuj w uzasadnionych przypadkach

Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu środków ochrony roślin, warto najpierw odpowiedzieć sobie na pytanie, czy nie ma innych, niechemicznych sposobów wyeliminowania danego szkodnika. Nieuzasadnione lub nadmierne zastosowanie środków ochrony roślin może powodować:

• nadmierną presję na środowisko naturalne i ograniczanie bioróżnorodności,
• pojawianie się organizmów szkodliwych dla roślin odpornych na działanie środków ochrony roślin,
• obecność pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych w ilościach zagrażających naszemu zdrowiu⁴.

Czytaj etykiety

Ze względu na obecność w środkach ochrony roślin substancji o różnorodnym działaniu (w tym również toksycznym), ich stosowanie wymaga co najmniej elementarnej wiedzy na temat ich składu, przeznaczenia oraz szkodliwych skutków wynikających z niewłaściwego użycia.

Zanim więc zastosujemy dany środek ochrony roślin powinniśmy dokładnie przeczytać informacje znajdujące się na jego etykiecie. To dzięki niej dowiemy się m.in. jaką dawkę preparatu należy zastosować, aby zapewnić sobie skuteczność działania, przy minimalnej ilości produktu.

Wybierz odpowiedni termin

Nie bez znaczenia jest również termin zastosowania danego środka. Preparat ten należy stosować z zachowaniem wymaganego bezpieczeństwa dla ludzi i środowiska. Szczególną uwagę należy zwrócić na jego odziaływanie na pszczoły oraz inne owady zapylające. Stąd też w okresie kwitnienia roślin uprawnych lub gdy w pobliżu znajdują się kwitnące chwasty, zastosowanie środka powinno być wykonywane tylko wieczorem po zakończeniu oblotu roślin przez pszczoły⁵.

Chroń siebie i środowisko naturalne

Pracując ze środkami ochrony roślin - zarówno podczas ich przygotowywania, jak i wykonywania zabiegu czy późniejszego mycia wykorzystywanych narzędzi - należy zapewnić sobie szczególne środki ochrony osobistej. Niezbędne będą: odpowiednia odzież ochronna, rękawiczki, okulary, maski przeciwpyłowe czy specjalne obuwie.

Warto również pamiętać o tym, że sąsiadujące z opryskiwanym przez nas miejscem drzewa, krzewy, przydrożne rowy są miejscem bytowania wielu pożytecznych organizmów. Nie należy dopuścić do skażenia tych miejsc zarówno poprzez bezpośredni oprysk, jak również poprzez jakiekolwiek znoszenie w ich kierunku wykorzystywanego preparatu.

Wymogi dotyczące właściwego stosowania środków ochrony roślin dotyczą zarówno podmiotów profesjonalnych (np. rolników), jak i osób fizycznych (np. posiadających przydomowe ogródki).

Co zrobić z pustym opakowaniem?

Jeśli stosowane środki ochrony roślin są oznakowane jako toksyczne lub bardzo toksyczne, wówczas puste opakowania po tych środkach należy oddać do punktów odbioru tego rodzaju odpadów niebezpiecznych, czyli do sklepu ogrodniczego bądź hurtowni. Odpadów takich nie można umieszczać w pojemnikach na odpady komunalne!

Powyższy przepis wynika z ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi⁶, która zobowiązuje do właściwego postępowania z zużytymi opakowaniami po środkach ochrony roślin.

Nieprzyjęcie przez sprzedawcę zużytych opakowań po środkach ochrony roślin, będących w ofercie danego sklepu, grozi karą grzywny (art. 61 ww. ustawy). Podobnie jak niewłaściwe pozbywanie się odpadów opakowaniowych powstałych po wyżej wymienionych produktach.

Przygotuj zużyte opakowanie przed oddaniem

Zanim jednak odniesiemy do punktu odbioru zużyte opakowanie po zastosowanych środkach ochrony roślin, upewnijmy się, że odpad nie zawiera resztek preparatu. Co więcej, nasze zużyte opakowanie powinno być trzykrotnie przepłukane czystą wodą, a następnie wysuszone i zakręcone.

Punkt odbioru nie odbierze od nas zużytych opakowań po środkach ochrony roślin, jeśli przyniesione przez nas odpady są:

• brudne i niewypłukane,
• zawierają resztki produktów,
• zawierają produkty przeterminowane,
• są po nielegalnych środkach ochrony roślin⁷.

Jeśli jesteś podmiotem profesjonalnym

Oddając zużyte opakowania po środkach ochrony roślin, podmioty profesjonalne powinny mieć przy sobie formularz zwany kartą przekazania odpadu. Dokument ten powinien być zaparafowany przez odbiorcę pustych opakowań, dzięki czemu oddający dane opakowanie uzyska potwierdzenie, że wytworzone przez niego odpady niebezpieczne zostały właściwie zutylizowane.

Wzór karty przekazania odpadu, o której mowa powyżej, można pobrać ze strony Systemu Zbiórki Opakowań PSOR⁸, który od 2004 roku zbiera bezpłatnie na terenie całego kraju zużyte opakowania po środkach ochrony roślin.

Potwierdzenie legalnego zutylizowania pustych opakowań po środkach ochrony roślin jest dla profesjonalnych podmiotów ważnym dokumentem w przypadku kontroli przeprowadzonej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa lub Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN). Zgodnie z ustawą o środkach ochrony roślin⁹ z 8 marca 2013 r. (Dz. U. 2013 poz. 455) należy prowadzić ewidencję zabiegów środkami ochrony roślin.

Źródło:

[1] Środki ochrony roślin, https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Arodki_ochrony_ro%C5%9Blin (dostęp: 17.03.2025 r.).

[2] Kodeks dobrej praktyki ochrony roślin, red. T. Praczyk, Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań 2015.

[3] Środki ochrony roślin – czym są? Ich rodzaje i zasady stosowania, https://proagri.com/srodki-ochrony-roslin-czym-sa-ich-rodzaje-i-zasady-stosowania/ (dostęp: 17.03.2025 r.).

[4] Integrowana ochrona roślin, https://www.gov.pl/web/rolnictwo/integrowana-ochrona-roslin (dostęp: 17.03.2025 r.).

[5] Kodeks dobrej praktyki ochrony roślin, red. T. Praczyk, Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań 2015.

[6] Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, Dz.U. 2013 poz. 888.

[7] Gospodarowanie opakowaniami po środkach ochrony roślin – pytania i odpowiedzi, System Zbiórki Opakowań PSOR.

[8] Co zrobić z opakowaniami po środkach ochrony roślin?, https://systempsor.pl/uzytkownicy/, (dostęp: 19.03.2025 r.)

[9] Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin, Dz.U. 2013 poz. 455.