Nurdle - niebezpieczne granulki?

Gdy w maju 2021 roku u wybrzeży Cejlonu zatonął kontenerowiec MV X-Press Pearl, władze Sri Lanki nazwały wypadek „najgorszą katastrofą w swojej morskiej historii”. Do Oceanu Indyjskiego przedostał się olej opałowy, kwas azotowy, soda kaustyczna, metanol oraz toksyczne żywice epoksydowe. Uwagę opinii publicznej zwróciły jednak małe, plastikowe granulki, które po incydencie pojawiły się na pobliskich plażach. Na jednej z nich - Negombo, kulki utworzyły niemal 2-metrową warstwę.

Zatonięcie kontenerowca MV X-Press Pearl nie było pierwszą katastrofą morską powodującą poważne zanieczyszczenie środowiska morskiego. Jednak w odróżnieniu od innych tego typu incydentów wywołało skutki, które uświadomiły światu kolejny, globalny problem ekologiczny. Jaki?

Wśród produktów, które znalazły się owego feralnego dnia na statku, były małe, nieprzekraczające 5 mm granulki nazywane w branży polimerowej nurdlami (ang. plastic resin pellets). Ich ilość oraz skala zanieczyszczenia oceanu sprawiły, że zatonięcie kontenerowca MV X-Press Pearl było jednym z najbardziej spektakularnych przypadków wycieku plastiku do środowiska naturalnego.

Czym są nurdle?

Produkowane w fabrykach polimerowych lub w zakładach recyklingu plastikowe granulki są półproduktem, z którego wykonuje się niezliczone rodzaje przedmiotów z tworzyw sztucznych. Dzięki temu, że są lekkie, tanie w transporcie, plastyczne i wielokolorowe, nurdle znajdują powszechne zastosowanie w wielu branżach. Odpowiednio przetopione i uformowane stają się materiałem, z którego powstają plastikowe butelki, torby, zabawki czy kubki.

Tymczasem cechy, które decydują o popularności nurdli, mają również swoje drugie oblicze. Niewielki rozmiar i waga plastikowych granulek sprawiają, że łatwo są gubione niemal na każdym etapie ich cyklu życia - począwszy od wytwarzania, transportu, na produkcji plastikowych przedmiotów kończąc. Niedopatrzenie, beztroska, a do tego brak jednoznacznych przepisów chroniących przed niekontrolowanym rozsypywaniem plastikowego granulatu, przyczyniają się do jego rozprzestrzeniania w środowisku naturalnym.

Niebezpieczne granulki?

Coraz częściej spotykane na plażach i w ekosystemach wodnych nurdle, budzą słuszne obawy. Podobnie jak inne mikroplastiki, mylone z pożywieniem przez zwierzęta morskie, przenikają do różnych łańcuchów pokarmowych, w tym również człowieka. Istnieją dowody na obecność mikrodrobin z plastiku w soli, miodzie oraz żywności pochodzenia morskiego. Jak podaje czasopismo „Environmental Science and Technology” liczba spożywanych przez człowieka cząstek mikrodrobin z plastiku wynosi rocznie od 39 000 do 52 000 (Environ. Sci. Technol. 2019, 53, 12, 7068–7074).

Według informacji opublikowanej przez Komisję Europejską w lutym br, mikrodrobiny plastiku mogą również ulegać biokumulacji w łańcuchach pokarmowych oraz wchłaniać i transportować różnorakie zanieczyszczenia organiczne. Do tego zawierając szereg substancji chemicznych, mogą narażać na szkodliwy kontakt z nimi organizmy żywe.

Działania Komisji Europejskiej

Niezależnie od trwających obecnie badań, dotyczących potencjalnego wpływu mikrodrobin plastiku na zdrowie ludzkie, Komisja Europejska wystąpiła z inicjatywą mającą na celu ograniczenie ich przedostawania się do środowiska naturalnego, w tym również nurdli. Działanie to ma być środkiem realizowania Europejskiego Zielonego Ładu, planu działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym oraz strategii w dziedzinie tworzyw sztucznych. Na ich podstawie do roku 2030 UE chce ograniczyć w morzach ilość odpadów z tworzyw sztucznych o 50%, a mikrodrobin plastiku o 30%.

Wśród proponowanych przez KE działań zapobiegających przedostawaniu się granulatu z tworzyw sztucznych do środowiska naturalnego jest m.in. wprowadzenie:

  • obowiązkowego szkolenia personelu oraz etykietowania pojemników na granulat jako szkodliwego dla środowiska,
  • ram regulacyjnych dla całego łańcucha dostaw, wymagających przestrzegania najlepszych praktyk zapobiegających utracie granulatu,
  • obowiązku odszkodowania za szkody wyrządzone środowisku naturalnemu wskutek utraty granulatu.

Pracując nad wprowadzeniem ram prawnych umożliwiających realizację powyższych propozycji, Komisja Europejska rozpoczęła w lutym 2022 roku konsultacje społeczne na temat najlepszych sposobów zmniejszenia ilości mikrodrobin plastiku w środowisku naturalnym. Konsultacje potrwają do 17 maja 2022 roku.

Więcej na temat dalszych kroków Komisji Europejskiej dotyczących powyższej inicjatywy można dowiedzieć się na stronie:
https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12823-Microplastics-pollution-measures-to-reduce-its-impact-on-the-environment_en.

Bibliografia:

  1. X-Press Pearl Maritime Disaster Sri Lanka - Report of the UN Environmental Advisory Mission (July 2021), https://www.unep.org/resources/report/x-press-pearl-maritime-disaster-sri-lanka-report-un-environmental-advisory-mission (dostęp: 01.02.2022 r.)
  2. https://www.nurdlehunt.org.uk/the-problem.html (dostęp: 23.02.2022 r.)
  3. Jace W. Tunnell, Kelly H. Dunning, Lindsay P. Scheef, Kathleen M. Swanson, Measuring plastic pellet (nurdle) abundance on shorelines throughout the Gulf of Mexico using citizen scientists: Establishing a platform for policy-relevant research, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0025326X19309506 (dostęp: 23.02.2022 r.)
  4. European Green Deal: Commission consults on reducing the release of microplastics into the environment, https://ec.europa.eu/environment/news/microplastics-public-consultation-2022-02-22_en (dostęp: 23.02.2022 r.)
  5. Microplastics pollution – measures to reduce its impact on the environment, https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12823-Microplastics-pollution-measures-to-reduce-its-impact-on-the-environment_en (dostęp: 23.02.2022 r.)
  6. Zaproszenie do składania uwag dotyczących oceny skutków, Tytuł inicjatywy: Środki mające na celu ograniczenie obecności w środowisku mikrodrobin plastiku uwolnionych w sposób niezamierzony z tekstyliów, opon i granulatu z tworzyw sztucznych, Komisja Europejska, Ref. Ares(2021)7346796 - 29/11/2021.