Coraz większe zanieczyszczenie odpadami z plastiku. Raport OECD.

Według raportu OECD zanieczyszczenie plastikiem nieustannie rośnie. Wytwarzamy dwukrotnie więcej odpadów z plastiku niż dwie dekady temu. Większość z nich trafia na składowiska, jest spalana lub przedostaje się do środowiska. Zaledwie 9% odpadów tego rodzaju udaje się poddać recyklingowi.

Jak wynika z opublikowanego w lutym br raportu OECD pt.: Global Plastics Outlook, z roku na rok liczba zużytych przedmiotów z plastiku wciąż wzrasta. W latach 2000-2019 ich masa podwoiła się do 352 mln ton. Niemal 2/3 odpadów z tworzyw sztucznych to plastik o żywotności nie przekraczającej 5 lat. 40% odpadów z plastiku stanowią zużyte opakowania, 12% towary konsumpcyjne, a 11% odzież i tekstylia.

Niemal połowa wszystkich odpadów z tworzyw sztucznych powstaje w krajach OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju). Najwięcej zużytego plastiku wytwarzają mieszkańcy Stanów Zjednoczonych (221 kg rocznie/osobę) oraz europejskich miast OECD (114 kg rocznie/osobę), a najmniej Japonii i Korei (średnio 69 kg rocznie/osobę).

Niestety tylko 9% odpadów z plastiku poddaje się recyklingowi. Aż 50% zużytych tworzyw sztucznych trafia na składowiska, a 19% jest spalanych. 22% plastikowych odpadów przenika w niekontrolowany sposób do środowiska lądowego lub wodnego. Szczególnie uciążliwy jest ten ostatni rodzaj zanieczyszczeń, gdyż zgromadzone w rzekach odpady z plastiku będą przenikać do oceanów jeszcze przez wiele dziesięcioleci.

Zbyt mało działań zapobiegających

Według raportu Global Plastics Outlook wciąż niewystarczające są działania, które powinny zapobiegać szkodliwemu oddziaływaniu plastikowych odpadów na środowisko naturalne.

Wprawdzie już w ponad 120 krajach istnieją regulacje prawne dotyczące tworzysz sztucznych jednorazowego użytku, a w niektórych krajach funkcjonują podatki od składowania i spalania plastiku, konieczne są globalne rozwiązania, dzięki którym można powstrzymać przedostawanie się zużytych tworzyw sztucznych do gleby, wody i powietrza.

Raport OECD skupia się na czterech obszarach, które należałoby pilnie podjąć:

Więcej recyklingu

Według OECD w walce z plastikiem szczególna rola przypada recyklingowi. Dzięki możliwości przetworzenia i ponownego wykorzystania zużytych przedmiotów, można skutecznie ograniczyć presję środowiskową, którą aktualnie wywierają tworzywa sztuczne.

Niestety wciąż większość stosowanych tworzyw sztucznych produkowanych jest z surowców pierwotnych. Pomimo wzrostu produkcji plastiku pochodzącego z recyklingu (z 6,8 mln ton w 2000 do 29,1 mln ton w 2019 r.), nadal produkty tego typu stanowią zaledwie 6% całkowitej produkcji.

Zrównoważone projektowanie

Innym, ważnym obszarem działań związanych z plastikiem powinno być takie projektowanie produktów, które uwzględniałoby ich cały cykl życia, a co za tym idzie wpływ na środowisko naturalne.

W globalnej perspektywie produkty z tworzyw sztucznych powinny być wytwarzane w oparciu o zrównoważone wzorce, pozwalające na:

a. mniejsze zużycie surowców pierwotnych,

b. dłuższe użytkowanie,

c. możliwość przekazania do recyklingu.

Bardziej skuteczna polityka środowiskowa w zakresie plastiku

Aby zmniejszyć zanieczyszczenie odpadami z tworzyw sztucznych, raport OECD zwraca również uwagę na bardziej skuteczne działania w zakresie kształtowania polityki środowiskowej odnoszącej się do tego typu odpadów.

Należy rozszerzyć podatki od składowania i spalania plastiku oraz promować zachęty do recyklingu. W perspektywie, w większości krajów powinny pojawić się również: systemy rozszerzonej odpowiedzialności producentów za opakowania, zwrot kaucji za plastikowe opakowania czy system Pay as you throw.

Międzynarodowa współpraca

Ponieważ duża ilość niewłaściwie zagospodarowywanych odpadów z plastiku znajduje się w krajach o niskim średnim dochodzie, konieczne jest ich międzynarodowe wsparcie, polegające m.in. na przyspieszeniu inwestycji w zakresie ich zbierania i przetwarzania.

Ponadto ze względu na wzrastającą ilość odpadów z tworzyw sztucznych należy zwiększyć międzynarodową współpracę i wymianę najlepszych praktyk, będących podstawą dla krajowych i lokalnych unormowań i instrumentów prawnych.

Źródło:

1. Global Plastics Outlook, Economic Drivers, Environmental Impacts and Policy Options, OECD 2022.

2. Plastic pollution is growing relentlessly as waste management and recycling fall short, says OECD (https://www.oecd.org/newsroom/plastic-pollution-is-growing-relentlessly-as-waste-management-and-recycling-fall-short.htm – dostęp: 12.07.2022 r.)

3. Global Plastics Outlook, Economic Drivers, Environmental Impacts and Policy Options, Policy highlights, OECD 2022.