Czy na pewno ekologiczny?

Chciałbyś wybierać produkty ekologiczne, lecz nie jesteś pewien, które z nich rzeczywiście pochodzą z recyklingu, albo czy zużywają mniejszą ilość zasobów naturalnych? Czy możesz zaufać deklaracjom środowiskowym widocznym na etykietach? Przeczytaj o projekcie dyrektywy UE, która ma za zadanie ułatwić Ci wybór produktów przyjaznych środowisku naturalnemu.

Jak wynika z badań przeprowadzonych w 2023 roku około 53,3% twierdzeń dotyczących ekologiczności danego produktu było niejasnych, wprowadzających w błąd lub bezpodstawnych, a około 40% - nie było popartych żadnymi dowodami.

Sytuacji konsumentów zainteresowanych wyborem zrównoważonych i jak najmniej obciążających środowisko produktów nie ułatwia również nadmiar oznakowań ekologicznych wywołujących dezorientację i niejasność przekazywanych informacji.

Dlatego w marcu 2023 roku Komisja Europejska przedłożyła wniosek dyrektywy w sprawie uzasadniania wyraźnych oświadczeń środowiskowych i informowania o nich (dyrektywa w sprawie oświadczeń środowiskowych). Powyższy dokument jest uzupełnieniem złożonego rok wcześniej wniosku w sprawie wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej, mającego m.in. na celu umożliwienie nabywcom dokonywanie świadomych wyborów w oparciu o wiarygodne i rzetelne informacje.

T-shirt z butelek PET pochodzących z recyklingu

Jednym z głównych obszarów wnioskowanej w bieżącym roku dyrektywy są oświadczenia dotyczące wpływu danego produktu na środowisko naturalne. Według komisarza ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa – Virginijusa Sinkeviciusa:

„Twierdzenia dotyczące ekologiczności są wszędzie: podkoszulki przyjazne dla oceanów, banany neutralne pod względem emisji, soki przyjazne dla pszczół, dostawy o zerowym śladzie węglowym itd. Niestety zbyt często są one nieuzasadnione lub nie ma dowodów, że są prawdziwe.”

Nowe przepisy wnioskowanej dyrektywy odnoszą się do tzw. „zielonych deklaracji” marketingowych, które sugerują lub wskazują pozytywny wpływ na środowisko naturalne.

Zanim przedsiębiorca posłuży się twierdzeniami dotyczącymi ekologiczności danego produktu lub usługi (np. „t-shirt z butelek PET pochodzących z recyklingu”, „opakowanie wykonane w 30% z tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu” czy „krem z filtrem przeciwsłonecznym przyjaznym dla oceanu”), zobowiązany będzie do ich niezależnej weryfikacji i przedstawienia potwierdzających dowodów naukowych.

Neutralne dla klimatu

Do najbardziej mylących lub dwuznacznych oświadczeń należą szczególnie twierdzenia dotyczące klimatu (np. „neutralne dla klimatu”, „neutralne pod względem emisji dwutlenku węgla”). Składając takie oświadczenia konieczne będzie określenie w przejrzysty i jasny sposób, która część komunikatu odnosi się do danego przedsiębiorcy i jego łańcucha wartości.

W gąszczu etykiet środowiskowych

Drugim, ważnym obszarem działań we wnioskowanej dyrektywie jest konieczność uregulowania kwestii etykiet ekologicznych. Obecnie na rynku UE funkcjonuje co najmniej 230 różnego rodzaju oznakowań, co wpływa na dezorientację i nieufność konsumentów.

Komisja Europejska proponuje, aby wprowadzić wspólne, wiarygodne i weryfikowalne przez niezależne podmioty oznakowania ekologiczne. Jednocześnie niemożliwe będzie wprowadzanie nowych, publicznych systemów oznakowania, chyba że będą opracowane na szczeblu UE.

Zamiar wprowadzenia nowego, prywatnego systemu oznakowania ekologicznego będzie wymagał uzyskania odpowiedniego zezwolenia oraz udowodnienia, że jest on bardziej zaawansowany w zakresie ochrony środowiska niż istniejące systemy.

Dalsza procedura

Aktualnie nad wnioskiem trwają prace w celu zatwierdzenia go przez Parlament Europejski i Radę.

Źródło;

1. Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie uzasadniania wyraźnych oświadczeń środowiskowych i informowania o nich (dyrektywa w sprawie oświadczeń środowiskowych), COM(2023) 166 final, Bruksela, dnia 22.3.2023 r.
2. Zakaz pseudoekologicznego marketingu, Komisja Europejska, Przedstawicielstwo w Polsce, 22 marca 2023 r.
3. Pytania i odpowiedzi dotyczące europejskich oświadczeń środowiskowych, Komisja Europejska, Bruksela, 22 marca 2023 r.
4. Green claims, https://environment.ec.europa.eu/topics/circular-economy/green-claims_en (dostęp: 19.11.2023 r.)