Nie przechowuj drobnej elektroniki w domu, gdy stanie się bezużyteczna

Drobna elektronika w postaci telefonów komórkowych, laptopów czy tabletów, jest jedną z popularniejszych rodzajów sprzętu, który gości w naszych domach. Niestety jak wykazują badania, znacząca część powstających z niego elektroodpadów jest przechowywana w domowych szufladach, zamiast trafić do recyklingu. Dlaczego tak się dzieje i jakie korzyści przynosi przekazywanie tego rodzaju odpadów do recyklingu?

Jednym z popularniejszych rodzajów elektrourządzeń, w które chętnie się zaopatrujemy, są telefony komórkowe, laptopy czy tablety. Ta drobna elektronika łączy w sobie szereg przydatnych funkcji, takich jak: przeglądarka www, aparat fotograficzny, GPS, dyktafon i itp.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zużytą lub niepotrzebną elektronikę powinniśmy oddać do wyznaczonego punktu zbiórki tego rodzaju odpadów. O tym, w jaki sposób można pozbyć się elektroodpadów piszemy więcej tutaj.

Tymczasem, jak wykazują badania, drobnego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pozbywamy się niechętnie. Dla przykładu, poziom zbierania zużytych telefonów komórkowych w europejskich państwach członkowskich wynosi zaledwie 5%. Szacuje się, że w całej UE na terenie gospodarstw domowych zalega aż 700 mln nieużywanych i zużytych telefonów komórkowych!

Dlaczego przechowujemy zużyty sprzęt w domach?

Wśród najczęstszych przyczyn nierozstawania się ze zużytym lub nieużywanym już elektrourządzeniem wymienia się:

• traktowanie sprzętu jako kopii zapasowej,
• przechowywanie w celu późniejszej odsprzedaży,
• przywiązanie emocjonalne,
• brak zaufania do bezpiecznego niszczenia danych,
• brak dostępu do łatwych opcji odbioru i utylizacji sprzętu,
• małe rozmiary urządzeń i zapominanie o nich.

Cenna zawartość

Przetrzymywanie elektroodpadów w domu nie jest dobrym pomysłem przynajmniej z kilku powodów. Pierwszym z nich jest niebezpieczna zawartość, w tym szereg substancji chemicznych (metale ciężkie, ftalany, bromowane środki zmniejszające palność), które mogą wpływać na środowisko naturalne, a tym samym na nasze zdrowie.

Z drugiej strony, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny jest źródłem wielu cennych materiałów, w tym szeregu surowców krytycznych, takich jak:
- lit, kobalt, nikiel (pojazdy elektryczne),
- wolfram (telefony komórkowe),
- borany (wyrób szkła),
- krzem metaliczny (półprzewodniki).

Recykling elektroodpadów pozwala nie tylko na odzysk powyższych materiałów, ale również ogranicza nadmierne zużycie surowców pierwotnych. Na przykład w jednej tonie smartfonów znajduje się 100 razy więcej złota niż w jednej tonie rudy złota!

Szkodliwe pozyskiwanie surowców

O tym, że warto przekazywać elektroodpady do recyklingu (a szczególnie drobną elektronikę), świadczą również środowiskowe i zdrowotne skutki pozyskiwania materiałów służących do produkcji elektrourządzeń.

Etap wytwarzania produktów jest odpowiedzialny za emisję zanieczyszczeń powietrza oraz gazów cieplarnianych. Do tego dochodzą również również skutki stosowania substancji niebezpiecznych oraz wytwarzania odpadów.

Negatywnym efektem pozyskiwania materiałów do produkcji elektrourzadzeń jest również ryzyko występowania konfliktów społecznych, w tym niejednokrotnie naruszania praw człowieka oraz zatrudniania osób nieletnich.

Odzyskane na nowo

Zanim zatem wrzucimy do szuflady na nieokreślony czas zepsuty telefon komórkowy, warto mieć na uwadze fakt, iż drobna, zużyta elektronika należy nie tylko do grupy odpadów niebezpiecznych, ale również zawiera szereg wartościowych materiałów, które dzięki nam mogą znowu wrócić do obiegu.

Bibliografia:

1. Zalecenie KE z dnia 6.10.2023 r. w sprawie poprawy stopy zwrotu używanych i zużytych telefonów komórkowych, tabletów i laptopów, Komisja Europejska, Bruksela, dnia 6.10.2023 C(2023)6618 final.
2. Romagnoli V., de Bruijne E., Drapeau P., Ollion L., Anaëlle Ch., Study on options for return schemes of mobile phones, tablets and other small electrical and electronic equipment in the EU, Publications Office of the European Union, 2022.
3. Akt o surowcach krytycznych: przyszłość unijnych łańcuchów dostaw – infografika, https://www.consilium.europa.eu/pl/infographics/critical-raw-materials/ (dostęp: 14.02.2024 r.).
4. Światowe Forum Ekonomiczne, A New Circular Vision for Electronics: Time for a Global Reboot, 2019, [za:] Europejski Trybunał Obrachunkowy, Przegląd nr 04. Działania dotyczące odpadów elektronicznych i wyzwania w tej dziedzinie, 2021, [online] https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/RW21_04/RW_Electronic_Waste_PL.pdf